Ráða

As defined by A Concise Dictionary of Old Icelandic (Geir Zoëga):

ráða Old Icelandic word can mean:

ráða

(ræð; réð, réðum; ráðinn), v.

ráða

1) to advise, counsel, ~ e-m e-t (réðu vinir hans honum þat, at hann berðist eigi við þik);

ráða

~ e-m ráð, to give one counsel;

ráða

2) to consult about, discuss, with dat. (~ landráðum);

ráða

~ ráðum sínum, to hold a conference;

ráða

3) to devise, plan;

ráða

þeir ráða atför við Gunnar, thev plan an onslaught on G.;

ráða

réð hón þeim bana, she plotted that man’s death;

ráða

4) to plot or cause one’s death, = ~ e-m bana (þær atluðu, at konungr mundi hafa ráðit hann);

ráða

Reginn mik réð, R. betrayed me;

ráða

5) to agree on;

ráða

réðu þeir þat þá með sér, they settled this among themselves;

ráða

6) to fix, decide, resolve, with acc.;

ráða

ek hefi áðr ráðit brúðlaup mitt, I have fixed my wedding day;

ráða

réðu þeir þá þat at fara ofan til Rangár, then they resolved to ride down to Rang river;

ráða

~ e-t til staðar, to settle, fix definitively, = staðráða e-t (vil ek finna konung áðr en ek ráða þetta til staðar);

ráða

7) to hire, take into service (~ skipverja, ~ sér hjón);

ráða

bóndi sagði húsfreyju, at hann hafði Hrapp ráðit með sér, that he had taken H. into his company;

ráða

8) to rule, govern, with dat. (~ landi, ríki; Einarr jarl ráð þá Orkneyjum);

ráða

9) to rule, command, have one’s way, prevail, decide, settle (skal hón sjálf ~ hvárt hón vill hann eða eigi);

ráða

skal ~ afl með þeim, the majority shall decide;

ráða

Ólafr bað móður sína. eina ~, to settle the matter alone;

ráða

landfall ræðr fyrir sunnan, makes the boundary towards the south;

ráða

with dat., hvárt ræðr þú því, er, is it your doing that..?;

ráða

~ engu, to have no authority, be of no avail (orðheill þín skal engu ~);

ráða

~ landamerkjum, to make the boundary (Hafslœkr réð þar landamerkjum);

ráða

~ búi sínu, to conduct, manage one’s estate;

ráða

hann réð sér sjálfr, he was independent;

ráða

ertu nökkurs ráðandi hér, have you any authority here?

ráða

10) to have, possess, be master of, enjoy;

ráða

~ fé ok fjörvi, to enjoy wealth and life;

ráða

11) to explain, read;

ráða

~ gátu, to read a riddle;

ráða

~ draum, to interpret a dream;

ráða

~ e-t at líkindum, to judge from probabilities (engar munu fríðari en þínar dœtr, ef at líkindum skal ~);

ráða

12) to read and understand (~ rúnar, stafi, rit);

ráða

réð ek þær rúnar, er reist þín systir, I have read the runes thy sister engraved;

ráða

13) to punish, chastise, with dat. (fóstri hans var harðr við hann ok réð honum mjök);

ráða

14) to undertake;

ráða

ráða stórt, to aim high, undertake great things;

ráða

15) periphrastically with an infin., to do;

ráða

ráðumk ganga, we (I) do go;

ráða

hón réð vakna (= hón vaknaði), she awoke;

ráða

þau lög, er hann réð upp at segja, the laws which he pronounced;

ráða

16) with preps.:

ráða

~ e-t af, to resolve, make up one’s mind (réð hann þat af at sigla súðr til Danmerkr);

ráða

to discontinue, put a stop to (ek hygg, at Þóroddr ætli nú at af ~ hingatkvámur þínar);

ráða

to do away with (þú verðr nú þetta vandræði af at ~);

ráða

~ e-n af e-u, to make one leave off (af hefir þú mik ráðit brekvísi við þik);

ráða

~ e-u af (e-u), to get off;

ráða

Þ. bað menn taka forka ok ~ af skipinu, to get the ship off, set her afloat;

ráða

~ e-n af = ~ e-n af lífi, af dögum, to put out of the way, put to death (hann kvazt mundu af ~ illmenni þessi);

ráða

~ at e-m, to attack (njósnarmenn hlupu upp ok réðu at þeim);

ráða

~ á e-t, to set about a thing (þeir réðu á íshöggit);

ráða

~ á e-n, to attack one (þorðu aldri úvinir hans á hann at ~);

ráða

~ bót (bœtr) á e-u, to remedy, make good (þóttust menn eigi kunna bœtr á þessu ~);

ráða

~ eptir e-m, to pursue one;

ráða

~ e-n frá e-u, to deprive one of, exclude one from (~ e-n frá landi, ríki);

ráða

~ fyrir e-u, to command, have authority over, be master of (~ fyrir skipi, hofi, fé, eldi);

ráða

~ í e-t, to guess at, find out (Gormr konungr réð ekki í þetta);

ráða

~ móti, í móti e-m, to attack one (í móti Kára réð Mörðr);

ráða

~ e-n ofan, to overthrow;

ráða

~ ór e-u, to find an expedient, solve a difficulty (er nú vant ór at ~);

ráða

~ til e-s, to rush in upon, attack (hann reiddi upp øxina ok réð til Þórvarðs); to take to (set about) a thing, try, make an attempt;

ráða

S. kom fótum undir sik, ok réð til í annat sinn, and tried again the second time;

ráða

ok er nú til at ~, ef þér vilit, now is the time for action, if you are willing;

ráða

skal ~ til árinnar eða eigi, shall we try to pass the river or not?;

ráða

~ til orrostu, to go to battle;

ráða

~ til uppgöngu, to make an ascent;

ráða

~ til ferðar, to start on a journey;

ráða

~ skipi til hlunns, to draw a ship on to land;

ráða

~ um e-t, to dispose of (megum vér eigi ~ um hennar gjaforð);

ráða

to deliberate on (konungr gaf jarli orlof at ~ um þetta við menn sina);

ráða

~ um at gøra e-t, to be about to do a thing (hann tók um strenginn ok réð um at fara upp í skipit);

ráða

~ um við e-n, to put an end to, finish off (var Alfr þá kominn ok ætlaði skjótt um at ~ við Finnboga);

ráða

~ e-t or e-u undan e-m, to deprive one of (hón vildi eigi giptast, því at hón vildi eigi ~ fé undan dóttur sinni);

ráða

~ e-t undir e-n, to put in the charge of (þá réðu þeir goðorð sitt undir Rafn);

ráða

~ e-t upp, to read up (þessi sömu bréf lét erkibiskup upp ~ í Danmörku);

ráða

~ við e-n, to be able to master one (muntu nú einn við mik ~);

ráða

~ e-t við sik, to make up one’s mind;

ráða

~ yfir e-u, to rule, govern;

ráða

17) refl., ~st.

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᚱᛅᚦᛅ

Also available in related dictionaries:

This headword also appears in dictionaries of other languages closely related to Old Icelandic.

• Old Norse - Cleasby & Vigfusson Dictionary
• Old Norwegian - Johan Fritzner's Dictionary